İzmir’in Buca ilçesinde annesi Düriye ve babası Celal Yelegen ile birlikte yaşayan 58 yaşındaki Cengiz Yelegen, askere gitmeden evvel nefrit (böbrek iltihabı) geçirdi. Asker dönüşü yüksek tansiyon şikayeti yaşayan şanssız adam, 1992 yılının sonlarına gerçek rahatsızlandı. O yıla kadar Bitlis’in Tatvan ilçesinde yaşayan Yelegen, daha uygun tedavi imkanları olduğu gerekçesiyle ailesiyle birlikte İzmir’e taşındı. Burada kendisine ‘böbreklerinin büsbütün iflas ettiği’ söylenen Yelegen, diyalize başladı ve 14 yıl boyunca çeşitli merkezlerde haftanın üç günü diyalize bağlandı. 14 yılın sonunda ise Türkiye’de konutta diyaliz uygulaması için adımlar atılmaya başlanınca, bu uygulamanın birinci hastası oldu. 8 aylık eğitimden sonra konutta diyalize girmeye başlayan Yelegen, bu formda 18 yıl geçirdi. Birinci diyalize girdiği yıllarda hepatiti olduğu için nakil olmaktan korkan Yelegen geçen yıl tabibinin ‘tıbbın çok ilerlediğini’ söyleyip ‘böbrek nakli’ önermesi üzerine dehşetlerini geride bıraktı ve nakil için özel bir hastaneye başvurdu. Uygun canlı vericisi olmayan Yelegen yaklaşık 11 ay evvel kadavra listesine ismini yazdırdı.
UMUDU YOKTU
Bağış çıkacağı umudu olmayan Yelegen’in, 18 Ekim’de nakil için çağrılan adaylar ortasında en uygun hasta olduğu belirlendi. 32 yıllık diyaliz hastası, Uzm. Dr. Işık Özgü başkanlığında Uzm. Dr. Uğur Saraçoğlu, Doç. Dr. Ebru Sevinç Ok, Prof. Dr. Hüseyin Töz, Uzm. Dr. Gökhan Ekin ve Doç. Dr. Mert Akan’dan oluşan takım tarafından nakil operasyonuna alındı. Başarılı geçen nakil sonrası Yelegen, sıhhatine kavuşarak makineye bağlı olmaktan kurtuldu.
“ŞİMDİ ÇOK DÜZGÜNÜM, 26 YAŞIMA GERİ DÖNDÜM”
Tedavi için göç ettikleri İzmir’de babasıyla birlikte bir elektrikçi dükkanı işleten Yelegen, hastalığı yüzünden yaptığı evlilik planından vazgeçtiğini belirterek şunları kaydetti:
“Diyalize girdiğim birinci yıllarda Türkiye’de böbrek nakli bu kadar ileri değildi. Hepatit nedeniyle ‘risk olur, gençsin’ dediler. Organ reddi yaşamış hasta gördüm, korktum. 14 yıl çeşitli merkezlerde diyaliz gördüm. 2006 yılında hekimim meskende diyaliz uygulamasından kelam etti. Bu türlü bir şey benim hayalimdi, çabucak kabul ettim. Eğitim aldım, sonrasında 18 yıl boyunca gün çok meskende sabaha kadar makineye bağlandım. Geçen yıl bir diyaliz merkezi hekimi böbrek nakli olmamı önerdi. Ben riskten bahsedince, tabibim da ‘tıbbın ilerlediğini, riskin her yerde olduğunu, sokağa çıktığında bile insanın başına bir şey gelebileceğini’ söyledi. Nakil olmaya o an karar verdim. Bir yıl bile beklemeden bağış çıktı. Nakil oldum ve artık çok uygunum. 26 yaşıma geri döndüm, çok memnunum. Hala hayalde üzereyim, makineden kurtulduğuma inanamıyorum. Hayatım değişti. Bu organı kim bağışladıysa Allah razı olsun.”
“BİR GÜNLÜK BİLE PROGRAM YAPAMIYORDUM”
“Bunca yıl kabullendiğim için diyalize dayanabildim. Annem de çok titizdi, bana çok düzgün baktı. Ben de kendime uygun baktım” diyen Yelegen, “Fazla sıvı almamamız gerekiyor. Hekimlerin her kelamını dinledim. Çok isyan eden diyaliz hastaları gördüm. Kabullenirsen güzel oluyorsun. Diyaliz yüzünden bir günlük tatil programı bile yapamıyordum. Ancak artık özgürüm ve birinci yapacağım iş memleketime gidip 15-20 gün tatil yapmak olacak”
açıklamalarında bulundu.
“ÖMRÜNÜN YARISINDAN BİRÇOK DİYALİZDE GEÇMİŞ”
Hastası ve diyaliz müddeti sonrası nakil konusunda bilgi veren Nefroloji Uzmanı Dr. Ebru Sevinç Ok, bilhassa hepatit C tedavisinde yeni ilaçlar sayesinde çok gelişme kaydedildiğini, eskiye nazaran korkularının birçoklarının ortadan kalktığını, ağır karaciğer hastası olmadıkça nakil olmaya hiçbir pürüzün bulunmadığını söyledi. Kelamlarını sürdüren Doç. Dr. Ok, şöyle konuştu:
“Cengiz Bey 32 yıldır diyalize giren bir hasta, çok uzun bir müddet ve az görülen bir durum. Türkiye’de 30 yılı aşkın kaç tane diyaliz hastası var bilmiyorum. Erken yaşlarda diyalizle tanışmış, bütün hayatını diyalizle geçirmiş. Bu kadar yıl sonra her şeye karşın biz ona nakil yapabildik. Onun için çok özel bir nakil oldu. Uzun diyaliz mühleti çok kıymetli. Zira diyalizde hastalar hem ömür bahtlarını yitirme hem de kalp hastalıkları üzere çok büyük sorunlarla karşılaşabilmekte. Cengiz Bey’in bu kadar yıldır sürdürebilmesi de âlâ bir tedavi formuna, konut diyalizine bağlı.”
“HASTALARIN UMUDUNU KAYBETMEMESİ ÇOK ÖNEMLİ”
Cengiz Yelegen’in, Türkiye’de birinci meskende diyaliz hastası olması sebebiyle, hayatını sağlıklı bir halde sürdürmesine yardımcı olan bu diyaliz yoluyla devam ettirdiğini belirten Doç. Dr. Ok, “Hasta gayet güzel. Burada hastaların umudunu kaybetmemesi çok değerli. Uzun vakit geçti üzere düşünmemek lazım. Elbette ki diyaliz mühletini çok uzatmadan bir an evvel nakil olması herkes için çok sağlıklı bir şey. Kendine âlâ baktığı, uygun bir diyalize devam ettiği taktirde birçok hasta nakil olabiliyor” diye konuştu.