Manisa’nın Salihli ilçesinde yaşayan domates üreticisi Ahmet Çankaya, satış fiyatı maliyetini karşılamadığı için domates tarlasını fiyatsız olarak halka açtı. Mahalle Muhtarı Nejat Çam, Masrafını karşılamadığı için burasını köylülerimize dağıtmaya karar verdi. Bu olay yalnızca domatesle bitmiyor” dedi. Çiftçi Fatih Turanlı ise, “Domatesi toplaması ve üretim maliyeti, toplasa bile amele parasını karşılamadığı için, toplumsal medyadan domatesleri dağıtacağını söyledi. Şu anda vatandaşlar domatesleri topluyorlar. Artık son noktadayız” tabirlerini kullandı.
Manisa’nın Salihli ilçesi Poyrazdamları Mahallesi’nde üretim yapan çiftçiler, artan maliyetler ve eserlerini satamamaktan şikayetçi. Çiftçi Ahmet Çankaya da eserini satamadığı için fiyatsız olarak halka açma kararı aldı. Çankaya, “Bizler malımızı ürettik, ancak para yapmadığı için vatandaşımıza dağıttık, dağıtıyoruz. Üretim kaideleri günden güne zorlaşıyor. Üç çocuğum var, çocuklarımızın rızkını kurtarmak için sabahın erken saatlerinde bu tarlaya geliyoruz ancak durum işler acısı. Bu formda giderse üretimden kopacağız” dedi.
Poyrazdamları Mahallesi Muhtarı Nejat Çam, domates tarlasında şu açıklamada bulundu:
“Burası Ahmet Çankaya’ya ilişkin bir tarla. Masrafını karşılamadığı için burasını köylülerimize dağıtmaya karar verdi. Bu olay yalnızca domatesle bitmiyor. Köyümüzün ürettiği karpuz, domates, bağ fidanı, patlıcan, biber üzere mahsullerin hiçbir biçimde para etmediği görüldü. Buna istinaden gençlerimiz buradan gitmek istemiyor. Fakat bu halde devam ettiği sürece onlar da üretimden vazgeçecek. Artık üretmeyi bırakacaklar, bir formda kente gidip iş arayacaklar. Kesin tahlil olarak tarım siyasetinin daha âlâ bir yere getirilmesi, daha düzgün araştırılması için gerekli çalışmanın yapılmasını istiyoruz.”
“Üretici cebinden verdiği parayı geri alamıyor”
Çiftçi Fatih Turanlı ise şunları söyledi:
“Şu anda Ahmet Çankaya ağabeyimizin domates tarlasındayız. Domatesi toplaması ve üretim maliyeti, toplasa bile amele parasını karşılamadığı için, toplumsal medyadan domatesleri dağıtacağını söyledi. Şu anda vatandaşlar domatesleri topluyorlar. Artık son noktadayız. Çiftçinin geldiği son nokta, yapılan üretimlerin üretim maliyetini bile karşılamaması. Şu anda bilhassa domates üreticisi bitik durumda. Üretici cebinden verdiği parayı geri alamıyor. Bizler toprağa gömüyoruz parayı. Artık diyecek bir şey yok. Allah yardımcımız olsun. Sesimizi duyarlar mı bilmiyorum lakin bu gidişle üretim artık biter. Ben de üreticiyim, artık üretmeyi düşünmüyorum. Bu sene bu maliyetleri karşılayamadığımız için traktörümüzü satacağız, tahminen tarlamızı da satacağız. Şayet bunları satarsam, seneye ne üreteceğim?”
“Bir çıkış yolu arıyoruz. Herkes üzere öbür mesleğimiz yok”
Üretici Mustafa Bilgiç ise şu tabirlere yer verdi:
“Biz ürettik işte artık de yerde kalışını izliyoruz. Benim üzere herkes seyrediyor. Tarım Bakanlığı’na buradan sesleniyorum; gelin bir halimizi görün, üretim kaidelerini görün. Biz bu yerlere ilacını, gübresini, işçiliğini geçtik, öz sermaye olarak su harcadık, ulusal servet olarak su harcadık. Pompalar çalıştırdık, yeraltı kaynaklarından su çektik. O sular boşa gitti. Biz bu suların karşılığını almak istedik fakat onu bile alamadık. Şu anda zarardayız. Çiftçi ağlıyor, çiftçi bitiyor. Kimin umurunda kimin değil bilmiyorum ancak çiftçi bitti. Bu yalnızca domatesle kalmadı. Herkes duyuyordur; patlıcan, biber, karpuz, salatalık… Her şey makûs. Hani o diyorlar ya, ‘az ekseydiniz.’ Ben de onlara soruyorum, biz ne ekseydik sanki? Gelin siz karar verin bizim ne ekeceğimize, ona nazaran ekim yapalım. Herkes söylüyor, ‘domates çok ekildi, mısır para yapmıyor, buğday para yapmıyor, pamuk para yapmıyor, hiçbir şey para yapmıyor.’ Biz ne ekelim? Bir çıkış yolu arıyoruz. Herkes üzere öteki mesleğimiz yok. Tek yapmamız gereken toprağı grup biçip para kazanmak, onu da yapamaz olduk.
“Tarım Bakanı’ndan hoş bir tarım siyaseti bekliyoruz”
Birilerinin sayesinde bu hale geldik ve hâlâ düşmeye devam ediyoruz. Girdi maliyetleri her yıl katlanarak artıyor. Ama geçen sene 4.20 TL’ye satılmış domates, bu sene 1.80 TL. Ben soruyorum, girdiler de bu türlü düşecek mi? Salça fiyatları da düşecek mi? Hayır. Onlar artacak, çiftçinin malı düşecek. Biz buna alıştık lakin alışmak istemiyoruz. Biz de para kazanmak istiyoruz, en azından emeğimizin karşılığını almak istiyoruz. Yanlış tarım siyasetleri yüzünden ihracat kapandı, fabrikalar salçayı satamadı. Bu da çiftçiye yansıdı. Bu yalnızca domates değil, bütün eserlerde tıpkı. Biz yalnızca Tarım Bakanı’ndan hoş bir tarım siyaseti bekliyoruz. En azından ekim tertibi olarak herkesin fazladan ekmeği için ya da hepsine para yaptırarak evvelden pamuk para yapardı. Ovanın tertibi vardı, oradakiler pamuk para yapıyor diye pamuk ekerdi. Öteki üreticiler karpuz, domates ekerdi ve para kazanırdı. Artık pamuk para etmiyor. Herkes domatese, bibere yöneldi. Bu türlü olunca hiçbir şey para yapmadı. İhracat da kapatılınca fabrikalar satamıyor, bizim malımızı almak istemiyorlar. Biz bunların düzelmesini bekliyoruz. Çok bir şey değil, yalnızca emeğimizin karşılığını istiyoruz.”
“Bu halde giderse Türkiye’de üretilen her şey tükenir”
Konuyla ilgili domates tarlasında açıklamada bulunan Salihli Ziraat Odası Başkanı Cem Yalvaç ise şunları söyledi:
“Manisa’nın Salihli ilçesi Poyrazdamları Mahallesi’ndeyiz. Maalesef yazın başından beri arpa ve buğdaydan başlamak üzere ne arpa ne buğday, kavun, karpuz ve artık de domates para etmiyor. Üretici arkadaşımız buradan 14- 15 ton mal alıyor, çok hoş de bir üretim yapmış. Ama eser para yapmayınca, üretim maliyetleri karşılamayınca, isteyenler gelip buradan domates topluyor. Geçen kavunda söylemiştik; kimi sürüyor, kimi parasız dağıtıyor. Bu halde giderse Türkiye’de üretilen her şey tükenir. Hani ‘Köylü milletin efendisi’ idi? Hiç efendi kalmadı. Maalesef çiftçimizin boynu çok bükük.” (ANKA)